Dziś imieniny... Narcyza!
Złóżcie mu życzenia, bo on pewnie sobie już złożył!
Ten żarcik z radia ZET sprowokował nas do rozważań o mitologicznym bohaterze i jego recepcji w kulturze. W klasie I - na czasie, w klasie III - w ramach powtórki!
Co znaczy imię Narcyz?
Czym się charakteryzuje osobowość narcystyczna?
Kim był Narcyz?
Narcyz był bardzo urodziwym mężczyzną. Czas spędzał w górach lub lasach. Wszystkie nimfy żywiły do niego gorące uczucia. Kochało go też wiele dziewcząt, Narcyz jednak nie był zainteresowany związkami miłosnymi. Kochał tylko polowanie. obojętny na wzbudzaną przez siebie miłość.
Echo jak inne boginki zakochała się w Narcyzie i spotkała się z odtrąceniem. Pogrążyła się w rozpaczy i stopniowo nikła, aż wreszcie pozostał z niej tylko głos. W jednej z wersji wzgardzone przez Narcyza dziewczęta zanosiły do nieba modły o pomszczenie ich krzywdy. W innej zachowanie względem Echo oburzyło jej siostry. Udały się one po pomoc do Nemezis, oskarżając Narcyza o egoizm i obojętność. Bogini zdecydowała się wymierzyć sprawiedliwość - zawiodła polującego młodzieńca nad źródło. Chcąc ugasić pragnienie, pochylił się nad strumieniem. Ujrzał w lustrze wody swą twarz i zakochał się sam w sobie. Cały świat stał się dla niego obojętny. W jednej z wersji mitu umarł z tęsknoty. Pochowano go, a na jego grobie wyrósł kwiat o złotym środku otoczonym białymi płatkami, który nazwano narcyzem. Istnieje też wersja mitu mówiąca, że Narcyz tak długo przebywał nad źródłem, że zapuścił tam korzenie. W końcu jego ciało uległo przemianie w kwiat przeglądający się wiosną i latem w zwierciadle wody, a więdnący jesienią. (Wikipedia)
Jak przedstawiany jest Narcyz w kulturze?
1. Caravaggio: "Narcyz"
Caravaggio namalował młodego, pięknego młodzieńca, który pochyla się nad lustrem wody. Narcyz klęczy, wspiera się na rękach, a jego ciało jest mocno pochylone do przodu. Strój i uczesanie charakterystyczne dla epoki, w której żył autor obrazu (XVII wiek), nie zawierają mitologicznych odniesień. Delikatna twarz, długie włosy i wykwintna koszula nadaja modelowi zniewieściały charakter, co jest typowe dla wczesnych obrazów Caravaggia. Narcyz zapatrzony we własne odbicie robi wrażenie zahipnotyzowanego. Jego twarz jest smutna. Odbicie w wodzie jest nieco zamglone, bardziej wyeksponowane są części ciała i ubioru za sprawą światła.Obraz ma ciemne tło i jest prawie monochromatyczny, dominują odcienie brązu. Postać wyłania się z mroku, oświetlona ze źródła ostrego światła umieszczonego z lewej strony. Ręce, twarz, jedno kolano i koszula są silnie oświetlone i nadają całości głębi. Sylwetka Narcyza i jej odbicie wypełniają niemal całą przestrzeń płótna.
Narcyz
Nad sadzawką oprawną w modre rozmaryny
klęczałem, zapatrzony w moją twarz młodzieńczą,
by się w niej doszukać przyczyny,
czemu mnie nie kochają i za co mnie męczą?
Wskazówki interpretacyjne:
- miniatura poetycka, obecność puenty,
- liryka roli; podmiot liryczny to tytułowy Narcyz, wypowiadający sie w 1. osobie l.poj.,
- sytuacja znana z mitu i obrazu,
- elementy dodane, swojskie, polskie: sadzawka, modre rozmaryny,
- metafora: sadzawka oprawna w modre rozmaryny (rama jak wprawdziwym lustrze),
- bohater zapatrzony w swe odbicie poszukuje odpowiedzi na dręczące go pytania (lustro -symbol ukrytej prawdy o sobie i świecie),
- pytanie Narcyza stanowi puentę, zaskakuje, dziwi - przeczy naszej wiedzy o nim; nimfy i śmiertelniczki wzdychały z miłości do niego (Echo nawet umarła z tęsknoty i został tylko... głos),
- możemy interpretować wiersz na dwa sposoby:
1) zakochany w sobie mężczyzna w ogóle nie dostrzega atencji otoczenia - potwierdzamy, że jest egoistą, tak skupionym na sobie, że niewidzącym nic wokół,
2) odczytujemy mit na nowo (reinterpretacja) - może Narcyz padł ofiarą własnej urody, traktowano go instrumentalnie, czuł się samotny, postrzegany tylko przez pryzmat ciała, adoracja ze strony otoczenia stała się udręką?
Wskazówki interpretacyjne:
- miniatura poetycka, obecność puenty,
- liryka roli; podmiot liryczny to tytułowy Narcyz, wypowiadający sie w 1. osobie l.poj.,
- sytuacja znana z mitu i obrazu,
- elementy dodane, swojskie, polskie: sadzawka, modre rozmaryny,
- metafora: sadzawka oprawna w modre rozmaryny (rama jak wprawdziwym lustrze),
- bohater zapatrzony w swe odbicie poszukuje odpowiedzi na dręczące go pytania (lustro -symbol ukrytej prawdy o sobie i świecie),
- pytanie Narcyza stanowi puentę, zaskakuje, dziwi - przeczy naszej wiedzy o nim; nimfy i śmiertelniczki wzdychały z miłości do niego (Echo nawet umarła z tęsknoty i został tylko... głos),
- możemy interpretować wiersz na dwa sposoby:
1) zakochany w sobie mężczyzna w ogóle nie dostrzega atencji otoczenia - potwierdzamy, że jest egoistą, tak skupionym na sobie, że niewidzącym nic wokół,
2) odczytujemy mit na nowo (reinterpretacja) - może Narcyz padł ofiarą własnej urody, traktowano go instrumentalnie, czuł się samotny, postrzegany tylko przez pryzmat ciała, adoracja ze strony otoczenia stała się udręką?
Zaczęliśmy żartobliwie, żartem zakończmy...
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz