Internetem specjalistów z różnych dziedzin, jest blog. Ten typowo internetowy gatunek ma
wzorzec w pamiętniku i dzienniku, a jego nazwa pochodzi od angielskiego weblog, co można
tłumaczyć jako „rejestr sieciowy” lub „dziennik sieciowy”17.
Podobieństwa blogu do dziennika są znaczne, blogi mają np. budowę fragmentaryczną
i hybrydyczną18, jednak równie istotne są różnice. Przede wszystkim dzienniki sieciowe są
publikacjami, tekstami przeznaczonymi w związku z tym do rozpowszechniania i do lektury.
Co więcej: autorzy blogów godzą się na komentowanie swoich tekstów – formularz
umożliwiający dodanie komentarza pojawia się po kliknięciu na odpowiednie hiperłącze.
Interakcja19 jest więc wpisana w strukturę gatunku.
Charakterystyczną właściwością blogów (która ujawnia się też np. w pogawędkach
internetowych, a w mniejszym stopniu w grupach i forach dyskusyjnych) jest anonimowość
użytkowników. Nie stanowi ona wprawdzie formalnego wymogu, lecz ogromna większość
autorów blogów występuje pod pseudonimami (nickami); zresztą jeśli nawet pseudonim ma
formę imienia i nazwiska, wcale nie musi być autentyczny.
Gatunek ten znakomicie pokazuje, jak dalece i jak szybko mogą przekształcać się
gatunki tradycyjne pod wpływem nowego medium.
Jan Grzenia, Komunikacja językowa w Internecie, Warszawa 2006.
Przykładowy temat na maturze ustnej:
W jaki sposób Internet wpływa na formy i sposoby komunikowania się ludzi między
sobą? Uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do przytoczonego tekstu Jana Grzeni,
do modelu aktu komunikacji językowej i do wybranego tekstu kultury.
Przykładowa realizacja zadania (1)
WPROWADZENIE I OKREŚLENIE PROBLEMU
Powstanie sieci komputerowych (lata 70. XX w.) i ekspansja technologii informacyjnych
zmieniły życie człowieka w wielu obszarach. Szczególne, wręcz rewolucyjne zmiany
dokonały się w sposobach komunikowania się ludzi między sobą. Nie byłoby to możliwe bez
nowego medium – Internetu.
Uważam, że Internet zmienił w istotnym stopniu tradycyjny model komunikacji językowej,
powołał do życia nowe formy i sposoby komunikowania się.
ROZWINIĘCIE WYPOWIEDZI
1. Prezentacja modelu aktu komunikacji językowej (nadawca, odbiorca, kod, komunikat,
kontekst, kanał) w odniesieniu do tradycyjnej komunikacji. Postawienie pytania: co w tym
modelu zmienia Internet?
a) Cechy interakcji: anonimowość, o której pisze Grzenia; spontaniczność – wypowiedzi
pisane sprawiają wrażenie jakby były mówione; otwartość – każdy może w dowolnym
momencie włączyć się do internetowej rozmowy, na dowolny temat; dialogowość –
formy monologowe, np. blog, dopuszczają komentarze (odwołanie do tekstu Grzeni).
b) Cechy tekstu: multimedialność (wiele kodów w jednym przekazie) i hipertekstowość
(nielinearność, hiperłącza, struktura dynamiczna).
c) Nowe gatunki: Grzenia wymienia blog, pogawędkę internetową i forum dyskusyjne;
poza tym jeszcze np. e-mail, strona WWW. Gatunki te wywodzą się z form
tradycyjnych, ale w komunikacji elektronicznej zmieniają się w sposób zasadniczy,
co pokazuje Grzenia na przykładzie blogu [krótkie omówienie blogów różnego typu:
bloga literackiego – np. „Krytycznym okiem”, bloga kulinarnego – np. „Kwestia
Smaku”, bloga Krystyny Jandy, blogów maturzystów].
d) Zmiany w języku: dominacja potoczności (kolokwialność), wulgaryzacja, brak
dbałości o poprawność.
2. Jakie są moje doświadczenia w komunikowaniu się poprzez Internet?
a) Nawiązywanie kontaktów z ciekawymi ludźmi na forach dyskusyjnych.
b) Ciągły kontakt z grupą najbliższych przyjaciół bez wychodzenia z domu.
WNIOSKI KOŃCOWE
Obecnie proces komunikowania się ludzi ze sobą wygląda odmiennie niż sprzed ery
elektronicznej, sprzed epoki Internetu. Człowiek dzisiaj może być, jeśli tylko chce, w ciągłym
kontakcie z ludźmi oddalonymi od niego nawet tysiące kilometrów, spełniać się w grupach
dyskusyjnych, tworzyć strony WWW o dowolnej tematyce, zaistnieć, być obywatelem świata.
Może realizować swoje marzenia: publikować wiersze, fotoreportaże, emitować własne filmy.
Przykładowa realizacja zadania (2)
WPROWADZENIE
Pytanie postawione w zadaniu zawiera stwierdzenie, że Internet zmienia formy i sposoby
komunikowania się ludzi między sobą. Moim zadaniem jest ustalenie, w jaki sposób.
To złożony problem, skupię się więc na tych zagadnieniach, do których odnosi się Grzenia,
przede wszystkim na gatunkach internetowych i ich relacjach do gatunków tradycyjnych.
Zgadzam się ze zdaniem autora dołączonego tekstu, że w nowych gatunkach internetowych
najwyraźniej ujawniają się zmiany, jakie zachodzą w procesie komunikacji werbalnej
pod wpływem Internetu.
Przykładowe zadania z rozwiązaniami. Część ustna 39
TEZA
Moim zdaniem Internet wprawdzie zmienia współczesne formy i sposoby komunikowania się
ludzi, nie tworzy jednak form całkowicie nowych, a raczej przekształca tradycyjne.
ARGUMENTACJA
Odwołam się do modelu tradycyjnego aktu komunikacji językowej, na który składają się takie
kategorie, jak: nadawca, odbiorca, komunikat (tekst), kod, kanał i kontekst. Wszystkie
powiązane są z gatunkiem, a więc charakterystyka tych kategorii z perspektywy gatunków
internetowych ujawni kierunki zmian w komunikacji internetowej w stosunku
do tradycyjnych form komunikacji.
1. Blog – o tym gatunku pisze Grzenia. Wywodzi się z dziennika i pamiętnika, ma z tymi
gatunkami nadal wiele wspólnego. Ma też cechy nowe: jest na bieżąco publikowany,
co nie jest możliwe przy tradycyjnym dzienniku; czytelnik może na bieżąco komentować
zapisy autora blogu (interakcyjność i dialogowość form, które w komunikacji tradycyjnej
są monologowe, jednokierunkowe); autor może zachować anonimowość (nie tylko
we wpisach na blogach, ale także w innych formach internetowych).
2. E-mail – podstawowa forma korespondencji internetowej. Wywodzi się z tradycyjnego
listu i zachowuje jego funkcje i podstawową strukturę. Możliwość dołączania różnych
załączników (także ikonicznych i multimedialnych). Szybkość i częstotliwość kontaktu
– odpowiedź można uzyskać niemal natychmiast, w zależności od dyspozycyjności
adresata, wymiana listów może trwać dowolnie.
3. Forum dyskusyjne – wymiana stanowisk, przemyśleń w jakiejś kwestii. Internetowa
forma tradycyjnej dyskusji, rozmowy, konwersacji towarzyskiej. Zastępuje bezpośrednie
kontakty (dyskusje w gronie przyjaciół, np. w kawiarni). Rozmawiają ze sobą obcy sobie
ludzie, najczęściej anonimowo (podpisują się nickami). Każdy zainteresowany może się
włączyć do rozmowy w dowolnym momencie, a także z niej wyłączyć. Dyskusje trwają
tak długo, jak długo temat budzi zainteresowanie.
4. Powieść hipertekstowa – to powieść do czytania na ekranie, w której poszczególne
fragmenty tekstu połączone są z innymi za pomocą hiperłączy (odsyłaczy),
umożliwiających czytanie nielinearne: pogłębianie wybranych wątków, wyszukiwanie
połączeń między wątkami, przenoszenie się z danego fragmentu tekstu do innych
elementów tekstowych, graficznych lub dźwiękowych. Czytelnik porusza się między
poszczególnymi fragmentami według uznania, a przez to jest w pewien sposób także
współtwórcą powieści. Istotna różnica między powieścią tradycyjną i hipertekstową
polega na tym, że granice między nadawcą i odbiorcą zacierają się (omówienie
przykładów powieści hipertekstowych: S. Shuty „Blok”, R. Nowakowski „Koniec świata
według Emeryka”).
ZAKOŃCZENIE
Internet wykorzystuje i ożywia tradycyjne formy komunikacji werbalnej, przekształca je,
wykorzystując możliwości technologiczne. Przede wszystkim ułatwia kontaktowanie się ludzi
między sobą, rozwija kreatywność, ale jest też źródłem zagrożeń: umożliwia
rozpowszechnianie kłamstw, ośmieszanie i obrażanie innych ludzi, nieetyczne manipulowanie
nimi, sprzyja wulgaryzacji i brutalizacji języka. Chociaż od tego typu niepożądanych zjawisk
nie jest i nigdy nie była wolna tradycyjna komunikacja, jednak w komunikacji internetowej
mogą mieć one o wiele większy zasięg.
Informator maturalny
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz