„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza
jako epopeja narodowa 

Pan Tadeusz jest epopeją nowożytną, jest to duży poetycki utwór, wielowątkowy, wierszowany, którego tematem są dzieje postaci historycznych bądź legendarnych, ukazanych na tle ważnych, przełomowych wydarzeń dziejowych istotnych dla danej społeczności.

W „Panu Tadeuszu" można wykazać cechy epopei takie jak:

-Narrator wszechwiedzący i wszechobecny, będący obserwatorem, obiektywnym sprawozdawcą wydarzeń akcji, twórcą opisów natury i opisów dzieł ludzkich, kimś, kto zna najintymniejsze myśli i przeżycia bohaterów, interpretuje i ocenia wydarzenia. Wypowiada się w 3 osobie, nie należy do świata przedstawionego. W odczuciu czytelnika utożsamia się go z autorem.

Wyraziciel wiedzy, opinii i przekonań szerokiego ogółu, wypowiada się w 1 osobie, np. w Inwokacji i Epilogu oraz na końcu utworu: I ja tam byłem, miód i wino piłem, / A com widział i słyszał, w księgi umieściłem.

Drugi narrator pomaga zachować czytelnika w niewiedzy, zataić pewne informacje, które później zostaną odkryte (kim jest Robak?), pozwala pośrednio charakteryzować postacie (pozornie pytając o motywy ich postępowania).

- Akcja poematu toczy się wśród pięknej i długowiecznej przyrody litewskiej, która towarzyszy, ale i też góruje nad człowiekiem.

- Tempo akcji jest powolne, obejmuje niewiele zdarzeń, ale wplecione weń liczne epizody wzbogacają tło, pokazują świetnie obyczajowość ówczesnej społeczności( np. grzybobranie, polowanie, uczty staropolskie)

- Rozpoczyna  się od inwokacji rozbudowana apostrofa,nawiązującej do starożytnej tradycji wzywania muzy aby pomogła w stworzeniu dzieła. Mickiewicz zwraca się do Litwy i do Panny Św. Ostrobramskiej.

- Akcja utworu rozgrywa się w ważnym dla narodu okresie dziejowym. Jest to wyprawa Napoleona na Rosję, od której powodzenia zależała niepodległość Polski

- Realizm i szczegółowo przedstawia przedmioty, zwyczaje ,sytuacje , postacie i tradycja.

- Wplatanie licznych epizodów, opisów

- Zbiorowy bohater dzieła -szlachta (w obliczu wspólnego wroga szlachta jednoczy się, zostawiając na bok wszystkie konflikty)

- Różnorodność stylów ( Styl wysoki+ zdarzenia błahe = Poemat heroikomiczny)np. sceny z udziałem: Telimeny, Wojskiego

- Trzynastozgłoskowiec

- Rozpoznanie bohatera(ujawnienie prawdziwej tożsamości Ks.Robaka)

- Nawiązuje do opisu tarczy Achillesa

- Porównania  homeryckie(rozbudowana scena przyrody)

„Jak biały ptak zleciała z parkanu na błonie

 I wionęła ogrodem, przez płotki, przez kwiaty” [Ks. I, 1240125]

„bo każda chmura inna, na przykład jesienna

 Pełźnie jak żółw leniwie, ulewą brzemienna,

 I z nieba aż do ziemi spuszcza długie smugi

 Jak rozwite warkocze, to są deszczu strugi” [Ks. III, 636-639]

EPOPEJA NARODOWA przedstawia moment wielkich nadziei, wszystkie elementy są spolszczone. Pokazuje życie polskiej szlachty i tradycji narodu polskiego.

          Aneta Tatoń