Nobilitacja codzienności

I. Wstęp

Nobilitacja - podniesienie znaczenia, rangi kogoś lub czegoś; umieszczenie wyżej w jakiejś hierarchii

Nobilitacja  codzienności jako zjawisko charakterystyczne dla literatury i sztuki epoki pozytywizmu – realizm, a także dla epok wcześniejszych – starożytności (Horacy) i renesansu (Jan Kochanowski).
Teza
Artyści, utrwalając codzienność, nobilitują życie zwykłych ludzi.


II. Argumenty
Nobilitacja zwykłej kobiety – mleczarki na obrazie Jana Vermeera:
 obraz przedstawia prostą kobietę, przelewającą mleko z dzbana do szerokiego glinianego garnka. Postać mleczarki jest wyeksponowana dzięki światłu. Kobieta powtarzaną zapewne codziennie czynność wykonuje z dużym skupieniem, w jej geście można dostrzec delikatność, ostrożność, opanowanie
 na stole, przy którym stoi mleczarka, znajdują się koszyk, chleb, bułki, dzbanki. Zostały one oświetlone, przez co uzyskały rangę szczegółów istotnie przyczyniających się do ekspozycji tematu
 uchwycenie codzienności przez holenderskiego malarza jest inspiracją do refleksji na temat wartości, piękna i niezwykłości zwykłego ludzkiego życia

  w jednym ze swoich wierszy (Vermeer) Wisława Szymborska, w nawiązaniu do tego obrazu stwierdza, że takie malarstwo, które potrafi utrwalić na wieczność codzienne czynności nadaje światu sens.


Vermeer

Dopóki ta kobieta z Rijksmuseum
w namalowanej ciszy i skupieniu
mleko z dzbanka do miski
dzień po dniu przelewa,
nie zasługuje Świat
na koniec świata.

                                              Wisława Szymborska 

Z realizmem, ale też z nobilitacją codzienności mamy do czynienia w "Panu Tadeuszu", przypomnijmy sobie opis parzenia kawy:

„Tace ogromne, w kwiaty ślicznie malowane,

Na nich kurzące wonnie imbryki blaszane

I z porcelany saskiej złote filiżanki;

Przy każdej garnuszeczek mały do śmietanki.

Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju:

W Polszcze, w domu porządnym, z dawnego zwyczaju,

Jest do robienia kawy osobna niewiasta,

Nazywa się kawiarka; ta sprowadza z miasta

Lub z wicin bierze ziarna w najlepszym gatunku

I zna tajne sposoby gotowania trunku,

Który ma czarność węgla, przejrzystość bursztynu,

Zapach moki i gęstość miodowego płynu.

Wiadomo, czem dla kawy jest dobra śmietana;

Na wsi nietrudno o nię: bo kawiarka z rana,

Przystawiwszy imbryki, odwiedza mleczarnie

I sama lekko świeży kwiat nabiału garnie

Do każdej filiżanki w osobny garnuszek

Aby każdą z nich ubrać w osobny kożuszek.”

Jaki inny tekst literacki przywołalibyście jako następny przykład?




III. Jakie wnioski byście zredagowali?

 Utrwalanie codzienności w sztuce pozwala dostrzec wartość i sens każdego ludzkiego istnienia.
 Codzienność może być niewyczerpanym źródłem inspiracji artystycznych ze względu na jej bliskość, jest najbardziej powszechnym doświadczeniem ludzkim.