Poetyckie kreacje doświadczeń pokoleniowych i egzystencjalnych u Różewicza i Barana

 Analiza i inrepretacja porównawcza wierszy.
T. Różewicz: "Ocalony"
 J. Baran: "Mam dwadzieścia pięć lat"


Kreacja podmiotu lirycznego: 
 podmiot określony (osobowy, cechy podmiotu autorskiego),
 bohater – młody człowiek, (24 / 25 lat), podobny wiek,
 podmiot jako reprezentant swojego czasu, głos pokolenia,
Doświadczenia pokoleniowe:
 różne doświadczenia: wojna (Różewicz) – zwyczajne życie (Baran),
 doświadczenia krańcowe bohatera Różewicza (np. wojna, masowość śmierci),
  typowe doświadczenia egzystencjalne bohatera Barana (miłość, inicjacja, śmierć),
Postawa bohaterów:
 refleksyjna (samoświadomość, próba spojrzenia wstecz i w przyszłość).

 Ukształtowanie wypowiedzi 
 w obu wierszach forma monologu, wyznania,
 zrygoryzowana kompozycja Ocalonego (np. klamra kompozycyjna, paralelność poszczególnych całostek),
 obrazowanie konkretne, lapidarność, oszczędność słowa (Ocalony),
 emocjonalizm i patos wypowiedzi (Ocalony),
wyraźne nawiązania intertekstualne u Barana: dedykacja, cytat,
 dwudzielna kompozycja wiersza J. Barana (symetryczność cząstek 1-2 i 4-5, wyeksponowanie cząstki trzeciej),
 słowo poetyckie u Barana (metaforyczność, peryfrazy) – przywołanie przykładu,
 dystans, gorzka ocena własnego życia (Mam dwadzieścia pięć lat),
 funkcje czasowników w obu tekstach.

 Obraz świata:
  intensywność i drastyczność doświadczeń u Różewicza,
 kluczowe sformułowania, np. furgony porąbanych ludzi, prowadzony na rzeź,
 beznadziejna monotonia u Barana – powtarzalność, rutyna, stagnacja, marazm, izolacja,
 kluczowe sformułowania, np. siedem nianiek tygodnia, dyskretny sen, siedem dni, pozory życia.

Poszukiwanie sensu życia:
 Ocalony:  kryzys wartości, dramatyczne poszukiwania sensu życia,
 niezgoda na zaistniały porządek świata,
 poszukiwanie ładu świata, motyw kreatora, stwarzania świata (Biblia).
 Mam dwadzieścia pięć lat
 topos „życia – snu” w wierszu Barana (dyskretny sen),
 fałsz życia – dyskretnego snu, prawdziwość „przebudzeń”,
 bierne trwanie, niechęć do zmian, wygoda i samooszukiwanie.

 Znajomość i umiejętne wprowadzenie kontekstów: biograficznych, innych tekstów np. wierszy K.K. Baczyńskiego  "Pokolenie", T. Różewicza "Zostawcie nas".


  Wnioski powinny dotyczyć np. uniwersalnej wymowy obu wierszy (refleksje nad własnym życiem), odmienności postaw (bunt i poszukiwanie u Różewicza, bierna zgoda u Barana);
polemicznego charakteru wiersza Barana;
prezentowanej postawy życiowej.


Źródło: CKE