Motto jest cytatem, który autor
umieszcza na początku swojego dzieła, aby wywołać u odbiorcy określone odczucia
i pomóc w zrozumieniu ukrytego przesłania. Motto można więc nazwać kluczem do
odczytania utworu. Taką formę przybrało ono w wielu książkach, udawadniając
czytelnikowi, że na literaturę należy patrzeć wielopłaszczyznowo. Stanowi ono
również wprowadzenie i kwintesencję historii, którą pisarz dzieli się z
czytelnikiem.
Albert Camus na pierwszej stronie "Dżumy" umieścił słowa Daniela Defoe, pochodzące z "Dziennika roku zarazy", które brzmią: "Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje". Poprzez ten skomplikowany cytat autor powiadamia osobę czytającą o tym, że książka nie jest jedynie opowieścią o mieście, w którym tysiące ludzi umarło z powodu choroby, ale stanowi przede wszystkim parabolę. Tytułowa dżuma powinna być traktowana metaforycznie. Może być rozumiana dosłownie jako choroba, ale także w przenośni jako wojna, kataklizm, absurd czy zło tkwiące w człowieku. Oran, ukazany przez Camusa, w czasie dżumy został odcięty od innych miast, ludzie nie mogli wyjeżdżać poza granice ani swobodnie spotykać się z bliskimi, co przypominało stan oblężenia i wojny. W tym samym czasie musieli mierzyć się z wszechogarniającą śmiercią i postanowić, jaką postawę przyjmą (pomoc w oddziałach sanitarnych czy własne korzyści). Choroba udowodniła kruchość oraz bezradność człowieka wobec swojej skali oraz potęgi zdarzeń (kataklizmów), których ludzie nie są w stanie przewidzieć.
Książkę "Inny świat" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego rozpoczyna motto: "Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego niepodobny: tu panowały inne odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy: tu trwał za życia dom, a w nim życie jak nigdzie i ludzie nawykli". Słowa zaczerpnięte z "Zapisków z martwego domu" Fiodora Dostojewskiego miały uświadomić czytelników, że książka, po którą właśnie sięgnęli, ukaże im świat, którego do tej pory nie znali. Nieludzki świat więźniów sowieckich w przymusowych obozach pracy, w którym nie było miejsca na moralność i godność. Do zamkniętego obozu trafiały osoby, które władza państwowa torturowała i oskarżała na podstawie fałszywych dowodów. Warunki życia i pracy wyniszczały organizm, co czyniło z więźniów jednostki, które potrzebowały jedynie zaspokajać podstawowe potrzeby biologiczne. Panowały tam zupełnie inne prawa i zasady, do których trzeba się było bezwarunkowo dostosować. Nie było miejsca na miłość, przyjaźń czy współczucie.
Z kolei Zofia Nałkowska zbiór opowiadań "Medaliony" opatrzyła zdaniem z "Dzienników czasów wojny" w nieco zmienionej formie, ponieważ zastąpiła formę czasownika teraźniejszego przeszłą. I tak powstało motto: "Ludzie ludziom zgotowali ten los", w którym autorka zawarła swoją ocenę sytuacji wojennej oraz podkreśliła nieodwracalność zdarzeń. W kilku słowach ujęła prawdę o okrucieństwie ludzi podległych systemowi, którzy barbarzyńsko zamordowali miliony niewinnych osób. To ludzie przyczynili się do tej tragedii i zniszczenia, co nadal trudno nam zrozumieć, ponieważ nie musiało mieć miejsca. Nałkowska w jednym zdaniu zawiera grozę wojny i ukazuje prawdę o dokonywaniu świadomych zbrodni przez ludzi podległych władzy, a także tych, którzy starali się tylko walczyć o swoje własne życie, nie zważając na cierpienie innych.
Autorzy nigdy nie umieszczają w swoich książkach motta bez konkretnego celu. Zawsze stanowi ono ważny element interpretacji i zrozumienia przesłania, które może okazać się niejasne. Motto pozwala również na ujawnienie dodatkowych szczegółów, może dać wskazówki odnośnie tego, jak powinniśmy czytać dzieło, by nie przegapić najważniejszych idei i problemów. W książce Camusa bez motta nie wiedzielibyśmy o jej formie paraboli, w reportażu Herlinga-Grudzińskiego stanowi ono wprowadzenie, a zarazem niewielką charakterystykę tamtego świata, zaś u Nałkowskiej jest odautorskim komentarzem i jedną z nielicznych ocen, zawartych w opowiadaniach. W każdej książce motto ma swój cel i zawsze stanowi klucz do otwarcia większej ilości drzwi, aby czytelnik mógł spojrzeć głębiej.
Magdalena Mika
Albert Camus na pierwszej stronie "Dżumy" umieścił słowa Daniela Defoe, pochodzące z "Dziennika roku zarazy", które brzmią: "Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje". Poprzez ten skomplikowany cytat autor powiadamia osobę czytającą o tym, że książka nie jest jedynie opowieścią o mieście, w którym tysiące ludzi umarło z powodu choroby, ale stanowi przede wszystkim parabolę. Tytułowa dżuma powinna być traktowana metaforycznie. Może być rozumiana dosłownie jako choroba, ale także w przenośni jako wojna, kataklizm, absurd czy zło tkwiące w człowieku. Oran, ukazany przez Camusa, w czasie dżumy został odcięty od innych miast, ludzie nie mogli wyjeżdżać poza granice ani swobodnie spotykać się z bliskimi, co przypominało stan oblężenia i wojny. W tym samym czasie musieli mierzyć się z wszechogarniającą śmiercią i postanowić, jaką postawę przyjmą (pomoc w oddziałach sanitarnych czy własne korzyści). Choroba udowodniła kruchość oraz bezradność człowieka wobec swojej skali oraz potęgi zdarzeń (kataklizmów), których ludzie nie są w stanie przewidzieć.
Książkę "Inny świat" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego rozpoczyna motto: "Tu otwierał się inny, odrębny świat, do niczego niepodobny: tu panowały inne odrębne prawa, inne obyczaje, inne nawyki i odruchy: tu trwał za życia dom, a w nim życie jak nigdzie i ludzie nawykli". Słowa zaczerpnięte z "Zapisków z martwego domu" Fiodora Dostojewskiego miały uświadomić czytelników, że książka, po którą właśnie sięgnęli, ukaże im świat, którego do tej pory nie znali. Nieludzki świat więźniów sowieckich w przymusowych obozach pracy, w którym nie było miejsca na moralność i godność. Do zamkniętego obozu trafiały osoby, które władza państwowa torturowała i oskarżała na podstawie fałszywych dowodów. Warunki życia i pracy wyniszczały organizm, co czyniło z więźniów jednostki, które potrzebowały jedynie zaspokajać podstawowe potrzeby biologiczne. Panowały tam zupełnie inne prawa i zasady, do których trzeba się było bezwarunkowo dostosować. Nie było miejsca na miłość, przyjaźń czy współczucie.
Z kolei Zofia Nałkowska zbiór opowiadań "Medaliony" opatrzyła zdaniem z "Dzienników czasów wojny" w nieco zmienionej formie, ponieważ zastąpiła formę czasownika teraźniejszego przeszłą. I tak powstało motto: "Ludzie ludziom zgotowali ten los", w którym autorka zawarła swoją ocenę sytuacji wojennej oraz podkreśliła nieodwracalność zdarzeń. W kilku słowach ujęła prawdę o okrucieństwie ludzi podległych systemowi, którzy barbarzyńsko zamordowali miliony niewinnych osób. To ludzie przyczynili się do tej tragedii i zniszczenia, co nadal trudno nam zrozumieć, ponieważ nie musiało mieć miejsca. Nałkowska w jednym zdaniu zawiera grozę wojny i ukazuje prawdę o dokonywaniu świadomych zbrodni przez ludzi podległych władzy, a także tych, którzy starali się tylko walczyć o swoje własne życie, nie zważając na cierpienie innych.
Autorzy nigdy nie umieszczają w swoich książkach motta bez konkretnego celu. Zawsze stanowi ono ważny element interpretacji i zrozumienia przesłania, które może okazać się niejasne. Motto pozwala również na ujawnienie dodatkowych szczegółów, może dać wskazówki odnośnie tego, jak powinniśmy czytać dzieło, by nie przegapić najważniejszych idei i problemów. W książce Camusa bez motta nie wiedzielibyśmy o jej formie paraboli, w reportażu Herlinga-Grudzińskiego stanowi ono wprowadzenie, a zarazem niewielką charakterystykę tamtego świata, zaś u Nałkowskiej jest odautorskim komentarzem i jedną z nielicznych ocen, zawartych w opowiadaniach. W każdej książce motto ma swój cel i zawsze stanowi klucz do otwarcia większej ilości drzwi, aby czytelnik mógł spojrzeć głębiej.
Magdalena Mika
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz